Recensies

Pensioen is “hot”. Pensioenfondsen zijn in de problemen omdat beleggingsresultaten pensioenfondsreserves hebben aangetast. Net als iedereen vraag ik me af of er nog voldoende in de pot zit als ik met pensioen ga. Hoe konden Nederlandse pensioenfondsen een riante vermogenspositie zó verspelen?

Het boek “Risico als obsessie” van consultant Frits Bosch geeft daar een duidelijk antwoord op. De buffers van de fondsen zijn geplunderd in de jaren negentig door sponsoren en te genereuze pensioenregelingen. Pensioenfondsen kregen van hun adviseurs, actuarissen, toezichthouder faliekant verkeerde adviezen. Er zijn te grote beleggingsrisico’s genomen. De fondsen hadden daardoor onvoldoende vet op de botten om de twee recente beurscrises de baas te kunnen. Zo kon het gebeuren dat de dekkingsgraad van de pensioenfondsen duikelde van gemiddeld 230 in 1990 tot 94 in 2010.

Volgens de auteur luidt de uitdaging om een goede verhouding te vinden tussen rendement en risico binnen de portefeuille. Bestuurders van institutionele instellingen worstelen met de samenstelling van de beleggingsportefeuille, de motor van het fonds. De institutionele sector heeft een breed scala aan mogelijkheden in petto om dat voor elkaar te krijgen. Maar helaas is het resultaat niet altijd positief. Dit boek wijst de weg hoe het wel zou kunnen.

In deel 1 wordt de aard van het begrip “risico” verkend in een tocht langs kansverdelingen, de beleggingstheorie, de afstemming van de activa aan de passiva van pensioenfondsen (zogenaamde ALM), portefeuilleconstructie, balansbeheer en risicobeheer. In deel 2 gaat de auteur in op de oorzaken van de crisis bij Nederlandse pensioenfondsen, de aard van beurscrises, de structuur van de pensioenfondsen sector, de rendementen van beleggingscategorieën, Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds( ABP), beheer, passief beheer en de rapporten van commissies Frijns, Goudswaard en Don. Het boek is bedoeld voor pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen, consultants, actuarissen en banken. Maar het is ook interessant voor actieve particuliere beleggers die de achtergrond van pensioencrisis willen kennen. Het boek bevat een groot aantal aanbevelingen en suggesties die van directe waarde zijn voor bestuurders, adviseurs en beleggers. Het boek heeft dus een duidelijk praktische waarde. Het onderwerp “risico’s en hoe daarmee om te gaan in een beleggingsportefeuille” is breed. Dit boek is zo toegankelijk mogelijk in modules geschreven, zonder veel jargon, maar met een duidelijk standpunt waar de lezer wat mee kan. De analyses van Bosch zijn scherp. De auteur durft de vinger op de zere plek te leggen. Het is een interessant boek, ook voor een leek op dit gebied als ik, om te lezen.